Fęrsluflokkur: Heilsa

Fjölmišlar og heilsa - sölumennska eša alhliša upplżsingar?

Hlutverk fjölmišla ķ upplżsingagjöf til almennings ķ žjóšlöndum er mikilvęgt. 

Fréttir, fréttaśtskżringar og yfirlitsgreinar um flókin mįlefni geta gert mikiš gagn.  Blašamenn žurfa aš hafa skynbragš į žvķ hvenęr mįl geti veriš umdeild og hvenęr ekki.  Ķ umdeildum mįlum er mikilvęgt aš afla upplżsinga frį öllum hlišum mįlsins og gefa lesendum raunsanna mynd af hlutunum. 

Žvķ mišur viršist žaš vera svo aš žetta sjónarmiš verši śtundan ķ blašamennsku nśtķmans og žaš vantar meiri fagmennsku ķ vinnu žeirra.  Žaš vantar sérhęfša blašamenn ķ umfjöllun um heilbrigšismįl og vķsindi, en oftar en ekki eru fréttir af rannsóknum śti ķ heimi afbakašar og ófagmannlega oršašar.  Settar eru fram įberandi en ónįkvęmar fyrirsagnir og viršist tilgangurinn vera aš vekja athygli til aukningar į sölu mišilsins, en ekki aš vanda framsetninguna.  Fagmannleg sjónarmiš eru lįtin vķkja fyrir “sensationalisma”, ž.e. žeirri tilhneigingu aš żkja og magna upp til aš fį meiri lesningu en ella. 

Mešhöndlun margra frétta- og blašamanna į żmsu “óhefšbundnu” sem iškendur žess hafa viljaš kalla lękningarašferšir hefur žvķ mišur veriš į par viš forvitna óvita sem hafa gleypt viš hinum ótrślegustu frįsögnum įn žess aš koma meš neina fręšilega hliš frį fólki śr raunvķsindum eša heilbrigšiskerfinu. Žetta hefur gerst hérlendis og vķša ķ nįgrannarķkjum okkar meš žeim “įrangri” aš sala į hvers kyns kukli hefur aukist verulega. 

Meš laugardagsblaši Morgunblašsins (28.08.08) var sérblaš meš yfirskriftinni "Heilsa" į 24 blašsķšum.  Žetta sérblaš virtist žjóna litlum tilgangi öšrum en aš laša aš auglżsingar sjįlfstęšra ašila ķ žjóšfélaginu sem bjóša upp į einhvers konar óhefšbundnar mešferšir, lķkamsrękt eša fęšubótarefni.  Ekki var talaš viš fagfólk ķ t.d. Lżšheilsustöš, Krabbameinsfélaginu eša Hjartavernd, en nóg var af kynningargreinum fyrir fólk sem segist iška einhvers konar "heildręna" mešferš eins og "austręna lęknisfręši", osteópatķu, rope-jóga, indverskar öndunaręfingar og mikiš notaš oršalagiš "lķkami og sįl".  Žį voru hreinar auglżsingagreinar eins og "Orkuskot sem dugar śt daginn" um Jen Fe drykki og "Hśšmešferš heima ķ stofu" um Galvanic Spa hśšnuddtęki og gel sem į aš stöšva framleišslu "öldrunarensķmsins".  Ekki var žess getiš aš greinarnar vęru auglżsingar, en žaš vęri ótrśleg góšmennska af Morgunblašinu ef aš žessar hreinręktušu sölugreinar vęru ekki greiddar af viškomandi söluašilum.  Nokkrar įgętar greinar voru ķ blašinu en žęr voru ķ žvķ mišur ķ minnihluta og aftarlega ķ blašinu, t.d. vištöl viš Björn Žór Sigurbjörnsson einkažjįlfara, Einar Einarsson hjį ĶAK og Gunnhildi Hinriksdóttur ķžróttafręšing.

Margt ķ sjónvarpi į Ķslandi hefur einnig verkiš frekar dapurt og žjónaš kuklurum sem ókeypis kynningarmišlar undanfarin įr.  Stjórnendur Kastljóssins tóku sig verulega į hvaš žetta varšar ķ fyrravetur og hęttu aš birta einhliša umfjallanir um nżjar mešferšir aš mestu leyti.   

Erlendis hafa žįttastjórnendur stundum tekiš žessa hluti föstum tökum og gert góšar śttektir eša sżnt fram į hvaš er aš gerast ķ raun meš vištölum eša prufunum į žjónustunni.   

Theodór Gunnarsson, bloggvinur minn sendi mér eftirfarandi sögu af sjónvarpsžętti sem hann sį ķ Danmörku fyrir rśmum tveimur įratugum sķšan.  Hann leyfši mér aš birta frįsögnina.   Ég gef Theodóri oršiš:  

 

"Snemma į nķunda įratug sķšustu aldar bjó ég ķ Danmörku og žį sį ég alveg stórkostlegan rannsóknarfréttažįtt sem mig langar aš segja frį. 

Žįtturinn var einskonar śttekt į óhefšbundnum lękningum ķ Danmörku į žessum tķma og gekk žannig fyrir sig aš hópur fólks, sem seldi žjónustu sķna į įšurnefndu sviši (hér eftir kallašir žerapistar), var valinn til aš koma ķ sjónvarpssal til aš kynna ašferšir sķnar.  Žegar žįtturinn hófst var kynntur til sögunnar leynigestur sem geršur var opinber ķ lok žįttarins. 

Žerapistarnir, sem bošiš var ķ sjónvarpssal, vissu ekki hver leynigesturinn var, en allir höfšu žeir žó hitt hann.  Žetta var ung og hraust kona, sem hafši veriš send ķ ķtarlega lęknisskošun, og sķšan fengin til aš hafa samband viš alla gestina og panta hjį žeim tķma.  Hśn mętti svo ķ skošun hjį žeim öllum, žįši af žeim żmis rįš, keypti af žeim lyf, og undirgekkst żmsar mešferšir.  Hśn lį undir pżramķdum, gekkst undir heilun, hlaut krystal mešferšir, ilmolķumešferš, pendślar voru notašir viš greiningu, lithimnan ķ augunum grandskošuš og svona mętti lengi telja. 

Fréttamennirnir höfšu fariš til sumra og tekiš myndir og vištöl į vinnustašnum og svo var spjallaš viš fólkiš ķ sjónvarpssal og žaš fengiš til aš kynna ašferšir sķnar viš aš lękna fólk af hinum og žessum kvillum.  Allt įtti žetta aš vera mjög til bóta og sennilegt til aš lękna fólk af flestum krankleika. 

Sérstaklega man ég eftir einu atriši sem seint mun hverfa mér śr minni.  Fréttamašur er aš spjalla viš konu sem notaši pendśl til aš greina vandann, og svo aftur til aš velja lyfiš sem sjśklinginn vantar.  Sjśklingurinn var lįtinn leggja lófann į boršiš og svo tók žerapistinn pendślinn ķ hendina og lét hann hanga yfir handarbakinu um stund.  Svo fęrši hann pendślinn yfir safn af litlum glerķlįtum į boršinu.  Nęst fęrši žerapistinn pendślinn rólega yfir ķlįtin og eftir nokkrar sekśndur byrjaši pendśllinn aš sveiflast ķ litla hringi yfir einu glasinu.  Žį var lyfiš fundiš og ekkert eftir annaš en aš taka viš peningunum og afhenda lķtiš lyfjaglas. 

Fréttamašurinn horfši į žetta allt saman og skaut inn spurningum.  Hann sagši svo viš žerapistann:  "Mašur gęti nś alveg ķmyndaš sér aš žś gętir veriš aš hafa įhrif į pendślinn og aš žaš vęri skżringin į aš hann fer aš sveiflast yfir glasinu."  "Nei.." sagši žerapistinn įkvešiš, "žetta er sko silfurkešja" og benti į kešjuna sem pendśllinn hékk ķ.  Žetta žarfnašist ekki frekari skżringa og fréttamašurinn sagši einfaldlega, "einmitt". 

Žarna fór margt skemmtilegt fram og margt skondiš var demonstreraš fyrir įhorfendum.  En nś skipušust vešur ķ lofti.  Nś geršust fréttamennirnir erfišir og fóru aš fara fram į rök fyrir žvķ aš eitthvert vit vęri ķ žessu öllu saman.  Žeir fóru aš fara fram į nišurstöšur śr rannsóknum og heimtušu sannanir og raunverulegar vķsbendingar.  Svo var fariš ķ žaš aš gera grein fyrir ferli žessa fólks.  Hvaš žaš vęri menntaš, hvar žaš hefši unniš og žess hįttar.  Flest hafši žaš sįralitla menntun og hafši fariš į nokkurra mįnaša nįmskeiš.  Žetta voru leigubķlstjórar, dagmęšur, rafvirkjar og hįrgreišsludömur.  M.ö.o. ósköp venjulegt fólk meš litla menntun.  Sumir reyndu aš fegra feril sinn meš óljósum vķsunum ķ heilbrigšiskerfiš.  Einn auglżsti sig t.d. žannig, aš hann vęri bśinn aš starfa įratugum saman innan heilbrigšisgeirans.  Viš nįnari athugun kom ķ ljós aš hann hafši unniš į lager į sjśkrahśsi viš aš afgreiša rekstrarvörur, sloppa og tréskó. 

Svo kom aš rśsķnunni ķ pylsuendanum.  Hulunni var svipt af leynigestinum.  Hśn hafši semsé heimsótt alla žessa žerapista og ķ stuttu mįli var ekki til žaš lķffęri ķ henni sem žeir höfšu ekki dęmt sjśkt og illstarfhęft, žrįtt fyrir aš ķtarleg lęknisskošun hefši įšur leitt ķ ljós aš hśn fęri stįlhraust og viš hestaheilsu.  Hśn hafši keypt öll lyf sem henni var rįšlagt aš taka inn og hulunni var svipt af nokkuš stóru borši sem var žakiš allskyns mešalaglösum, jurtum og öšru dóti.  Žegar hér var komiš var žetta oršiš vęgast sagt vandręšalegt fyrir žerapistana og andrśmsloftiš rafmagnaš. 

Leynigesturinn sagši reyndar frį einu atviki sem hśn gat ekki śtskżrt.  Hśn hringdi ķ andalękni sem auglżsti sig ķ smįauglżsingum.  Hśn sagši aš hann hefši strax sagt viš sig aš hśn ętti ekkert erindi viš hann, žar sem hśn vęri viš hestaheilsu.  Žaš eina sem plagaši hana vęri aš hśn vęri nįnast blind į öšru auga.  Žaš sagši hśn aš vęri einmitt tilfelliš. 

Žarna var staddur lęknir sem var ķ forsvari fyrir samtök sem įttu aš stušla aš auknu samstarfi opinbera heilbrigšiskerfisins og óhefšbundna geirans.  Hann reyndi lengi aš smjśga śr greipum fréttamannanna, en žegar honum var stillt upp viš vegg varš hann aš višurkenna aš allur žessi hópur sem žarna var ķ salnum vęru lķkast til loddarar."

---

Af žessari sögu sem Theodór deilir hér meš okkur mį sjį aš žaš er ekki óalgengt aš žaš fólk sem bżšur uppį óhefšbundnar mešferšir er ekki meš grunnmenntun ķ nįttśruvķsindum og hefur enga formlega vķsindalega žjįlfun fengiš.  Žaš getur ekki śtskżrt mešferšir sżnar žannig aš žaš standist vķsindalega gagnrżni og greiningar žeirra į alheilbrigšri konu er ekki hęgt aš stašfesta meš neinu móti lęknisfręšilega.  Eftir standa fullyršingar byggšar į furšulegum ašferšum eins og pendślsveiflum sem enginn rökfręšilegur eša ašferšafręšilegur grunnur liggur fyrir. 

 Ašferširnar standast ekki raunveruleikaprófun vķsindanna og žvķ er uppruni žeirra mjög lķklega einungis śr ķmyndunarheimi upphafsmanna žeirra.

Hiš óśtskżrša atvik varšandi andalękninn sem vissi einhvern veginn aš leynigesturinn vęri blindur į öšru auga, er ekki hęgt aš tślka nema sem eitthvaš sem er athyglisvert og žyrfti nįnari skošun til aš skera śr um hvort aš um tilviljun, svindl eša raunverulega hęfileika var aš ręša. Engum andalękni hefur tekist aš sżna vķsindalega fram į raunveruleika hęfileika sķna žannig aš lķkurnar eru ekki meš žeim.    

En aftur aš spurningunni um fjölmišla og heilsu.  Verša žeir aš velja į milli sölumennsku (innkomu af sölu auglżsinga) og žess aš gefa alhliša upplżsingar um heilsufarsmįl?  Er ekki hęgt aš sameina žessa žętti betur, sérstaklega ķ įskriftarblaši eins og Morgunblašinu?  Žarf virkilega aš fórna gęšum og fagmennsku į altari įgóšans?  Eykur žaš ekki traust fólks til fjölmišils į endanum ef aš žaš er vandaš til śtgįfunnar? 

Fjölmišill eins og Morgunblašiš hefur mikla dreifingu og langa sögu.  Blašiš hefur žvķ mikla möguleika į žvķ aš nį til margra og hafa vķštęk įhrif meš innihaldi sķnu.  Žaš er ķ einkaeign, en sökum einstakrar stöšu žess ķ žjóšfélaginu, spyr mašur sig žeirrar spurningar hvort aš eigendur žess og ritstjórar geti ekki vandaš betur til efnisinnihalds skrifa og frétta um heilsu?  Er til of mikils ętlast aš bišja um vandaša blašamennsku ķ einu stęrsta og elsta dagblaši landsins?

Ég žakka Theodóri kęrlega fyrir frįsögnina af danska žęttinum. 

Žį vil ég benda į įgęta žętti į Skjį Einum sem kallast "Bullshit" og eru umfjöllun töframannanna Penn og Teller um alls kyns hindurvitni og kukl sem grassera ķ vestręnum žjóšfélögum. 

Góšar stundir!


Hvers vegna EKKI detox!

Žótt ótrślegt megi viršast lįta margir glepjast af auglżsingamennsku Jónķnu Ben og kuklprógrammi hennar.  Detox er lykilorš ķ kuklbransanum og eftir žvķ sem žaš er vķšar notaš ķ auglżsingum og umręšu fólks sem heldur fram alls kyns stašhęfingum ķ tengslum viš vöru eša žjónustu sem žaš er aš selja, žį fara fleiri aš trśa.  Žaš er nefnilega žannig aš mörgu fólki viršist duga aš heyra hlutina nógu oft aš žį fer žaš aš taka žaš sem sannleik. 

Hér ętla ég aš telja upp nokkur atriši til rökstušnings žess aš fara ekki ķ detox prógramm eša kaupa sér vörur sem eiga aš "afeitra" lķkamann.

  1. Lķkaminn hefur mjög fullkomiš afeitrunar- og śtskilnašarkerfi sem žarfnast ekki sérstakar hjįlpar viš utan žess aš misbjóša žvķ ekki meš óhollum lķfshįttum.  Lifrin tekur viš öllu žvķ sem viš lįtum ofan ķ okkur (gegnum portal ęšakerfiš) og žvķ er margt sem er afeitraš žar ķ svokallašri fyrstu umferš (first pass), ž.e. żmis efni sem lifrarfrumurnar lķta į sem framandi eru brotin nišur ķ lifrinni įšur en žau komast ķ almennu blóšrįsina.  Dęmi: Flest lyf komast ašeins aš hluta innķ almennu blóšrįsina žvķ aš lifrin byrjar strax aš brjóta žau nišur.  Žess vegna eru sżklalyf stundum gefin ķ ęš til žess aš komast hjį žessu "first pass" nišurbroti ķ lifrinni.  Žannig nżtist betur skammturinn. 
  2. Ķ blóšinu eru prótein sem binda żmis efni og varna žvķ aš žau nįi fullri verkun śt ķ lķkamann.  Lifrin tekur svo viš efnunum og brżtur žau nišur.  Žaš fer eftir żmsum eiginleikum efnanna hversu mikil žessi próteinbinding er.  Ķ blóšinu, millifrumuefni og frumum lķkamans eru svo einnig żmis andoxunarefni sem varna žrįnun fitu og bindast rokgjörnum efnasamböndum sem mögulega geta skašaš efnaskipti og starfsemi frumnanna.  Žetta eru mikilvęg efni (żmis vķtamķn eru ķ žessu hlutverki) en žęr vęntingar sem bundnar voru viš uppgötvun žeirra hafa ekki nįš žeim hęšum sem upphaflega var vonast til.  T.d. hafa stórir skammtar af żmsum vķtamķnum umfram grunnžörf ekki gefiš góša raun ķ forvarnarskyni viš krabbameinum. 
  3. Heilinn hefur sérstaka vörn ķ sķnum ęšum žannig aš hann hleypir inn mun fęrri efnum en önnur lķffęri.  Žaš fer eftir svoköllušum fituleysanleika hversu mikiš efni komast inn ķ heilann.  Žetta vita lyfjaframleišendur męta vel og reyna žvķ aš hanna lyf sķn žannig aš žau komist sķšur innķ heilann ef aš žau eiga aš virka ķ öšrum lķffęrum.
  4. Śthreinsunarstöšvar lķkamans.  Ķ fyrsta lagi eru žaš nżrun.  Žau losa śt langmest af śrgangsefnum efnaskipta lķkamans, sérstaklega svoköllušum nitursamböndum sem koma frį vöšvum.  Mikilvęgt er aš drekka vel samkvęmt žorstatilfinningu žvķ žurrkur er varasamur fyrir nżrun.  Gamalt fólk getur tapaš aš hluta žorstatilfinningu eša kemst ekki ķ vatn vegna lasleika og žvķ žarf aš passa sérstaklega vatnsinntöku hjį žvķ.  Óhófleg vatnsdrykkja getur veriš varasöm žvķ hśn getur žynnt śt blóšiš, sérstaklega žarf aš fara varlega ķ žaš aš demba ķ sig mikiš af tęru vatni (meira en 1.5 L) eftir mjög mikla og langvarandi įreynslu og svitnun (eša mikinn nišurgang/uppköst) įn žess aš borša meš (naušsynleg sölt eru ķ matnum) žvķ žaš getur valdiš svokallašri vatnseitrun ķ heilanum.  Vegna žessa eru ķžróttadrykkir jafnan blandašir meš söltum (Na, K, Cl).
  5. Ķ öšru lagi fer śthreinsum fram ķ gegnum gallvegakerfiš ķ lifrinni og gallśtganginn ķ skeifugörninni og eru žaš einkum įkvešin fituleysanleg efni og mįlmar sem lifrin hefur bundiš viš önnur efni, sem losast śt žannig (gegnum hęgširnar).  T.d. žaš örlitla kvikasilfur sem notaš var įšur ķ viss bóluefni męlist ķ hęgšum en ekki ķ blóši nokkrum klukkustundum eftir gjöf žeirra bóluefna.  Žetta örmagn kvikasilfurs var žvķ afeitraš ķ lifrinni (bundiš) og skiliš śt meš gallinu og hęgšunum.  Žessi śtskilnašur lifrarinnar gegnum galliš skeršist ekki viš gallblöšrutöku. 
  6. Ķ žrišja lagi fer śthreinsun fram ķ gegnum śtgufun frį lungum (śtöndun).  T.d. hreinsar lķkaminn aš hluta alkóhól śt um andardrįtt. 
  7. Yfirleitt er ekki minnst į lifur eša nżru ķ umfjöllun detox-kuklara į vörum sķnum, ašferšum eša žjónustu.  Įstęšan er sś aš žeir hafa ekki gręna glóru um žaš hvernig afeitrunarkerfi lķkamans starfa.  Samt žykjast žeir geta rįšlagt um afeitrun og telja fólki trś um aš lķkami žeirra sé fullur af einhverjum eiturefnum.  Snilldin felst ķ žvķ aš bśa til sjśkdóminn fyrst og selja svo "lękninguna".  Salan aflar $ $  og meiri $ $ eykur möguleika til aš ljśga stęrra, t.d. meš flottum auglżsingum į forsķšu Morgunblašsins eins og gert var ķ vetur. 
  8. Umfram žaš aš drekka nóg af vatni, hreyfa sig reglulega, borša alhliša mat, lżsi og halda sér ķ kjöržyngd, žį er ekkert sem žarf aš gera til aš hjįlpa afeitrunarferli og śtskilnašarlķffęrum lķkamans.  Žau sjį um sig sjįlf.  Žaš sem gildir er aš foršast aš lįta óholl efni ķ lķkamann til aš byrja meš.  Žaš gagnast ekkert aš lįta hreinsa śt śr sér hęgširnar meš skolun ef aš fólk boršar krabbameinsmyndandi mat flesta daga.  Skašinn er skešur įšur en fęšan nęr ķ nešri hluta ristilsins žar sem til skolunar kemur og žaš er alls ekki rįšlagt aš fara ķ ristilskolun daglega.  Meš žvķ aš foršast brenndan, svišinn, pęklašan, djśpsteiktan og mikiš verkašan mat mį foršast krabbameinsmyndandi efni.  Matvaran skyldi žvķ vera sem ferskust og elduš į mildan mįta žannig aš hvort tveggja, góš vķtamķn og fitusżrur skemmist ekki, og ekki myndist hęttuleg rokgjörn efni sem geta żtt undir myndun krabbameina. 
  9. Föstur ķ nokkra daga eša 1-4 vikur gera meira ógagn en gagn.  Meš föstu į ég hér viš fęšismagn sem skilar minna en 1000 kkal į dag (fęši detox Jónķnu er meš um 500 kkal/dag).  Fasta veldur miklu įlagi į efnaskiptin eftir 2-3 daga žvķ žį žarf lķkaminn aš skipta algerlega um gķr ķ orkuefnanotkun, ž.e. skipta śr notkun į foršasykri (ķ lifur og vöšvum) yfir ķ notkun į fitu og vöšvum.  Lķkaminn veršur aš hafa sykur fyrir heilann og žvķ byrjar hann aš brjóta nišur vöšvana til aš bśa til sykur śr nišurbrotsefnum žeirra (amķnósżrum) ķ lifrinni.  Fasta umfram 2-3 daga veldur žvķ nišurbroti į dżrmętum vöšvum og į endanum veldur minni orkunotkun lķkamans og fljótari fitusöfnun į nż eftir aš föstunni lķkur.  Fastan eykur ferš nitursambanda um blóšiš og óęskilegra smįfituefna (ketóna) sem auka įlag į lifrina og žvķ er žaš įstand ekki gott fyrir afeitrunarferli hennar.  Slķk fasta er žvķ į endanum lķklegri til aš veikja ónęmiskerfiš og afeitrunarkerfiš en hitt (sem er oft lofaš) og getur ekki haldiš įfram įn žess aš valda stórskaša į lķkamanum.  Hśn er žvķ engin langtķmalausn og er ekki réttlętanleg nema ķ mesta lagi 3 daga.  Föstu mį nota ķ 1-3 daga til aš byrja megrunarįtak (įkvešin ögun), en eftir žį byrjun skal halda inntökunni u.ž.b. 500 kkal undir įętlašri orkužörf žannig aš um hįlft kg (3500 kkal) af fitu nįist af į viku hverri. 
  10. Tķu er flott tala og žvķ er freistandi aš koma meš 10. atrišiš en ég lęt žaš vera. 

Af ofangreindu er ljóst aš detox kerfi eša vörur eru ekki langtķmalausn og ķ reynd algerlega ónothęfar sem slķkar.  Ķ besta falli eru žęr skašlaus peningaeyšsla en ķ sumum tilvikum hreint śt hęttulegar heilsu fólks.  Besta "hreinsunin" felst ķ aš lįta ekki of mikiš og of verkašan/brenndan mat ofan ķ sig.  Jafnframt er įkaflega mikilvęgt aš halda blóšrįsarkerfinu ķ žjįlfun meš reglubundnum žolęfingum.  Ofgnótt og skortur į taumhaldi er okkar versti óvinur heilsufarslega.  Žaš vęri nęr aš setja upp prógramm sem žjįlfaši fólk ķ heilbrigšum sjįlfsaga heldur en žetta heimskulega prógramm hennar Jónķnu Ben. 

Ég męli meš žvķ aš fólk byrji žjįlfun undir leišsögn og hvatningu žjįlfara tvisvar til žrisvar ķ viku, borši fiskmeti a.m.k 2-3var ķ viku og taki inn eina fjölvķtamķn töflu meš lżsi eša lżsistöflu (D-vķtamķn) daglega.  Bein Ķslendinga eru upp til hópa hrikalega léleg og nęr allir eru meš D-vķtamķn skort yfir veturinn ef aš D-vķtamķn er ekki tekiš inn.  Auk slęmra įhrifa į bein getur skortur į žvķ valdiš vöšvasleni og slappleika.  Drekkum góša vatniš okkar (enda ókeypis) og drögum śr drykkju gosdrykkja og bjórs/vķns.  Gamli góši aginn og reglusemin er žaš sem aldrei fellur śr gildi sama hvaša tękni er viš hendi. 

Lįtiš svo afeitrunarseglana alveg vera lķka. Töframennirnir Penn & Teller tóku žaš bull fyrir ķ einum af žįttum sķnum "Bullshit" sem veriš er aš sżna į Skjį einum į mįnudagskvöldum.  Ég męli eindregiš meš žeim.

Svo er įgętis No-tox (mitt oršalag) ašferš aš sleppa eša fara mjög varlega ķ įfengiš um Verslunarmannahelgina.  Žaš er ekki sérlega falleg sjón aš sjį allar fitublöšrurnar sem safnast ķ lifrina eftir fyllerķ.  Žęr verša ekki sogašar śr rassinum sama hvaš Jónķna Ben myndi reyna, en hverfa į nokkrum dögum įn įfengis įn detox-hjįlpar. 

Aš endingu er mikilvęgast aš foršast mesta eiturefni allra tķma, ž.e. reykingarnar eins og heitan eldinn.  Ekkert eiturefni, eša réttara sagt eiturverksmišja eins og reykt tóbak hefur örkumlaš, lamaš, skemmt hjörtu og drepiš eins mikiš af fólki um aldur fram eins og žaš.  Fįtt vęri žvķ hlęgilegra en aš sjį reykingarmanneskju fara ķ detox prógramm įn žess aš ętla sér aš hętta aš reykja. 

Lausn okkar felst ķ žvķ aš foršast TOX žvķ aš meš DETOX er of seint ķ rassinn gripiš.

Góšar stundir  :-)

 

 


Er ég meš inflśensu? Nokkrar rįšleggingar

Er ég meš inflśensu? (svķnaflensa)

A.  Eftirfarandi einkenni verša aš vera til stašar en eru ekki sértęk, ž.e. benda ekki endilega til influenzu umfram ašrar veirupestir.  Inflśensa orsakast af veiru (ekki bakterķu eša snżkjudżri).

  • Hiti (oftar hįr ķ inflśensu, yfir 39°C, stundum hrollur)
  • Einhver af eftirfarandi einkennum veirusżkingar: 
    • Kvef (oftast milt ķ inflśensu) - nefrennsli, vot/glansandi augu eša nefstķfla.
    • žurr hósti
    • Hįlssęrindi (oftast vęg)

Séu žessi einkenni (hiti og kvefeinkenni) ekki til stašar er afar ólķklegt aš um sżkingu af völdum veiru sé aš ręša.  Hitinn er algengasta einkenniš og afar fįir fį ekki hita ķ byrjun veikinnar.

B.  Eftirfarandi einkenni geta einnig veriš til stašar en benda oftar til annarra veirupesta žegar sértękari einkenni (sjį ķ C) inflśensu eru ekki til stašar:

  • Ógleši og uppköst
  • Nišurgangur

C. Eftirfarandi einkenni eru meira sértęk fyrir inflśensu, ž.e. sé eitthvert žeirra til stašar aukast lķkur į žvķ aš um sé aš ręša inflśensu frekar en ašra veirupest.

  • Höfušverkur
  • Eymsli eša verkir viš aš hreyfa augun til hlišanna
  • Eymsli eša verkir ķ vöšvum vķša um lķkamann (oft ranglega kallašir "beinverkir")

Samantekiš er ešlilegt aš gruna sżkingu af völdum inflśensuveirunnar ef mašur veikist į innan viš sólarhring frį žvķ aš vera slappur yfir ķ aš hafa:

  • hita (oft hęrri en 38.5 °C),
  • einhver kvefeinkenni (hósti, hįlssęrindi, nefrennsli) og meš
  • höfušverk og eymsli viš augnhreyfingar (žyngslatilfinning bak viš augun) įsamt 
  • ónotum ķ vöšvum

Hvaš į mašur aš gera ef mašur hefur žessi einkenni?

A.  Draga andann djśpt og frķka ekki śt ;-)

B.  Hafa samband viš heimilislękninn viš fyrsta tękifęri į dagtķma (kvöld- eša nęturtķma ef einhver "rauš flögg" (sjį nešar) eru til stašar).

Hvaš er lķklegt aš lęknirinn segi? (mešferšarśrręši)

A.  Ef einkenni eru vęg og žś ert hraustur einstaklingur į besta aldri getur lęknirinn mögulega rįšlagt žér aš hvķla žig heima.  Mikilvęgt er aš breiša ekki śt smit meš žvķ aš žvęlast um veikur į mešal fólks. 

B. Ef hitinn er snarpur og einkennin mikil žį getur lęknirinn gefiš žér lyfsešil uppį Tamiflu, sem er sżklalyf sem dregur śr getu inflśensuveirunnar til aš fjölga sér. Žetta lyf žarf aš gefa innan 48 klst (hįmark 72 klst) frį žvķ aš hitinn byrjar, eigi žaš aš gera nokkurt gagn.  Žaš er žvķ mikilvęgt aš tefja žaš ekki aš hafa samband viš lękninn, séu ofangreind einkenni til stašar.  Lyfiš er tekiš ķ 5 daga og er frekar dżrt.

Aš auki skiptir alltaf miklu mįli aš hvķlast vel og drekka vel af vökva.  Taka mį hitalękkandi lyf (Paratabs eša Ibufen) ef hitinn veldur miklum óžęgindum eša ręnir mann matarlyst.  Sé mikil ógleši meš uppköstum til stašar getur lęknirinn hjįlpaš til viš meš žvķ aš skrifa uppį óglešiminnkandi stķla.

Hver eru "raušu flöggin", ž.e. merki um alvarlegar afleišingar inflśensunnar?

  • Įkafur hósti og tilfinning um andnauš/męši.  Stundum einnig uppgangur slķms meš hóstanum eša takverkur viš öndun.  Hiti getur valdiš męši (hęrri öndunartķšni) en ekki tilfinningu um andnauš.  Inflśensa getur valdiš lungnabólgu sem žarfnast mešferšar į sjśkrahśsi.  Lķtil börn kunna ekki aš kvarta um andnauš og žvķ žarf aš horfa eftir žvķ hvort aš žau erfiši viš aš anda.
  • Slęmur höfušverkur, sljóleiki og ljósfęlni (žaš verkjar ķ augun viš venjubundiš ljós).  Stundum er meš žessu ógleši og uppköst. Žetta geta veriš einkenni heilahimnubólgu (eša heilabólgu) sem stundum žarf aš rannsaka nįnar.  Lang oftast gengur žetta yfir įn skaša, en sjśklingur meš heilahimnubólgu af völdum inflśensu gęti žurft stušning meš vökvagjöf ķ ęš.
  • Blóšhósti - leita žį alltaf til lęknis eša į brįšamóttöku.  Einnig ef önnur merki óešlilegra blęšinga sjįst (um endažarm eša ķ hśš).
  • Ofžurrkur.  Vangeta til aš drekka vökva ķ meira en sólarhring,   sérstaklega ef mikil uppköst eša nišurgangur fylgir.  Ofžurrkur getur veriš hęttulegur ķ inflśensu og žvķ mikilvęgt aš fį vökva ķ ęš eša lyf viš ógleši til aš leišrétta vökvatap.  Ungabörn og smįbörn (aš 4 įra aldri) eru sérlega viškvęm fyrir žessu og geta tapaš vökvanum hrašar.  Hafa skal samband viš lękni ef talsvert vökvatap (svitnun, uppköst, nišurgangur) į sér staš į mešan engin inntaka į sér staš meira en 12-18 klst hjį žessum aldurshópi.  Sama getur įtt sér staš hjį gömlu fólki sem hefur ekki styrk til aš nį sér ķ vökva aš drekka.
  • Bati į flensueinkennum (kvef, höfušverkur og vöšvaverkjum) en svo versnun į hósta meš uppgangi og nżjum hita.  Žetta getur veriš merki um bakterķusżkingu ķ lungum ķ kjölfar inflśensunnar.

Vonandi hjįlpa žessi skrif eitthvaš viš aš svara spurningum sem brenna į vörum fólks um inflśensuna žessa dagana. 

Mikilvęgt er aš greina hvaš er į feršinni innan 48 klst svo mögulegt sé aš mešhöndla meš Tamiflu (sé žess žörf).  Venjulega er börnum undir 12 įra aldri ekki gefin žessi mešferš en lyfiš er til ķ mixtśru sé ķ vissum tilvikum žörf į mešferšinni. 

Ofast dugir hvķld og stušningsmešferš meš hitlękkandi, óglešiminnkandi og vökvagjöf eftir žörfum. 

Smitgįt:  Mikilvęgt er aš veikir fulloršnir og börn fari ekki ķ vinnu eša skóla (eša śtihįtķšum) eftir aš einkenni gera vart viš sig.   Sį veiki getur haft į sér maska til aš minnka ašeins lķkur į smiti, en žeir sem ķ kring eru geta lķtiš varnaš žvķ aš smitast.  Fólk sem ekki er ķ beinni umönnun viš hinn veika ętti ekki aš vera ķ nįlęgš viš hann/hana.

Ķ feršalögum er venjulega ekki žörf į aš taka meš sér Tamiflu, nema aš feršinni sé heitiš eitthvaš žar sem meira en dagleiš er til nęsta lęknis eša apóteks.

Ónęmissetning: bóluefniš er ekki komiš.  Fjalla žvķ ekki um žaš nś.

Heilsukvešjur - Svanur Sigurbjörnsson lęknir


mbl.is Heimsbyggšin öll ķ hęttu
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

... og afeitrun Jónķnu Ben flytur heim

Kęru vinir! 

Nś er runninn upp tķmi til aš losa sig viš allt eitriš ķ kroppnum.  Ķ alvöru!  Ég veit ekki hvašan eitriš eša eitrin koma en nįttśrlegt gręšafólk hefur žaš fyrir satt aš lķkaminn sé nįnast ein eiturtunna.  Mesta eiturstķan er vķst ķ ristlinum og skal mig ekki undra žvķ salernisferšir mķnar til aš sinna Nr. 2 hafa aldrei lyktaš vel.  Žį er nęsta vķst aš žau lķffęri sem vanhelg eru ķ heimi nįttśrubarnanna, bślduleitu lķffęrin lifur og nżru, viršast ekki hafa neitt aš segja gagnvart žessum eitrum sem krauma ķ ristlinum.  Žį dugir greinilega ekki lengur aš klappa į koll ristilvina okkar ķ Hr. Lactobacillus fjölskyldunni, sem hefur greinilega misst mįtt sinn og tiltrś heilunarbęrra heilsufrömuša og er nś bara venjuleg hilluvara ķ Hagkaup. 

Ķ afeitrunarmešferš, afsakiš... detox-lęknismešferš Jónķnu Ben skal borša nęr eingöngu gręnmeti og įvexti, um 500 hitaeiningar į dag (helmingi minna en strangur 1000 hitaeiningakśr) ķ tvęr vikur og foršast alla vöru sem gęti innihaldiš eiturefni eins og t.d. matur ķ įldollum, "diet" matur og geymslužolinn matur.  Žį į aš sleppa helst öllum sykri, kjöti, kartöflum og brauši.  Ég skil aš žaš gangi ekki žvķ nokkrir įvextir og handfylli af gręnmeti duga til aš fį 500 hitaeiningar į dag.  Svo er hvatt til žess aš hętta reykingum og kaffi, gosdrykkir og įfengi mega missa sķn.  Taka į Omega 369. Sķšast en ekki sķst er svo męlt meš ristilskolun.

Mynd:  Dęmigert dęmi um eiturslöngu, nei smį grķn - eitrašan ristilmassa śr offeitri manneskju, sem kom nišur ķ ristilskolun.  Sjį į žessari flottu fręšisķšu um ristilhreinsun.

Afrakstur detox

Žetta er lausn allra lausna ķ mķnum huga.  Hinn ógešslegi ķslenski matur sem er reyktur, brenndur, kęstur, pęklašur og geymdur stundum ķ įldósum er fullur af eitri.  Žį er nęr alger fasta ķ 2 vikur meš léttu gręnmeti og smį įvöxtum og Omega 369 įkaflega hvķlandi fyrir latar garnafrumur okkar og frķ frį öllu eitrinu.  Žó heilinn verši svolķtiš pirrašur og bašašur ķ nišurbrotsefnum fitu (ketónum) og manni lķši eins og einhvers stašar milli svefns og vöku eftir 3 daga į hinum fręknu 500, žį er ekkert betra en aš sżna heilanum aš sykureitrun er ekkert grķn og žaš žurfi aš venja hann af sykursukkinu.  Žį er lķka gott aš venja hjartaš viš aš nota vara-vara-eldsneyti sitt, ketónana sem finna mį ķ blóšinu ķ rķku męli į 3 degi lķfsstķlsbreytingarinnar.  Į žeim tķma fer lķka lķkaminn aš brjóta nišur vöšvana og senda amķnósżrur (ę fyrirgefiš žetta ó-óhefšbundna lķfręna efnaheiti efnanna sem eru byggingarblokkir próteina og vöšva) til lifrarinnar til aš bśa žar til svindlsykur fyrir heilann.  Jį helvķtis heilinn (sorry ég bara get ekki annaš en kennt honum um) er vitlaus ķ sykur og finnur leišir til aš nį sér ķ hann, jafnvel žó aš vöšvadruslurnar žurfi aš lįta af hendi stuffiš sitt ķ sykurgerš.  Ef žaš drepur mann ekki (kśrinn aušvitaš) žį heršir žaš mann bara!  Minnumst žess! Žetta mottó mį nota viš nįnast hvaš sem er og passar eins og stólpķpa viš rass ķ tilviki detox programs Jónķnu Ben.

Svo er žaš nįttśrulega ristilskolunin sem er toppur tilverunnar ķ detoxinu.  Eftir nęr fulla föstu ķ 1-2 vikur er vissara aš skola śt žaš sem eftir er og hver veit nema aš Chad (skolarinn sęti) finni gömul leikföng eša peninga sem mašur gleypti ķ ógįti eša reišiskasti sem krakki, alls óafvitandi af öllu eitrinu ķ heiminum.  Chad sagši aš žetta kęmi stundum fyrir og brosti ķ vištali sem sżnt var į stöš 2 ķ vikunni.  Hvķlķkt mašur!  Hugsiš ykkur aš ganga meš plastfisk eša lególögreglumann ķ afturendanum ķ kannski 40 įr (ķ mķnu tilviki)!!!  Meš afeitruninni sem skolunin tryggir vęri góšur bónus aš losna viš leikfang og endurheimta žannig gamlan leikfélaga.  Rįš Jónķnu Ben "Hugsa jįkvętt um sjįlfan sig og brosa! :-D" į svo sannarlega viš hér (breišletraš vegna mikilvęgis).

Ég hef samt nokkrar įhyggjur af žvķ hvaš ég geri alla hina daga įrsins žegar ristilskolunarinnar nżtur ekki viš (jįtning: pķnu feginn žó lķka žvķ skolunin er ekki eins skemmtileg og heimsókn ķ Hśsdżragaršinn) og nįi ég ekki aš fara alltaf eftir detox-mataręšinu, gęti eiturefnin hlašist upp.  Ég sé fyrir mér hrukkurnar undir augunum hrannast upp, hįriš žynnast, ótal kvefpestir nęsta vetur og vöšvabólguna verša langvinna.  Lżsiš köttar žetta hreint ekki eitt.  Hvaš žyrfti ég margar ristilskolanir į įri hjį Chad?  4, 5, 6, 7 eša 12 į įri, ž.e. einu sinni ķ mįnuši? Jį, ég sé žaš fyrir mér žó ég eigi eftir aš fį leišbeiningar hjį pólsku lęknunum.  Skyldi TR taka žįtt?

Žaš er alveg ljóst aš žetta virkar ótrślega vel.  Venjulegir lęknar og lyfjafyrirtęki sem eru bundin fįrįnlegum reglum kunna ekki aš kynna lęknisfręšina, en Jónķna Ben og hinir žrautreyndu pólsku lęknar kunna aš koma vķsindunum į framfęri.  Meš bessaleyfi leyfi ég mér aš vitna hér ķ vitnisburš hęstįnęgšs fólks śr mešferšinni. 

Einhver Sunna į oršiš (hlżtur aš vera dulnefni žvķ vķsindamenn koma ekki meš svona persónuupplżsingar):

"Eftir mešferšina get ég gert allt sem ég vil vil" - Sunna 20 įra

Žetta eru frįbęr mešmęli žvķ svo vķštęk įhrif er nokkuš sem venjulega lękna dreymir um aš geta veitt sjśklingum sķnum.  Pólsku lęknarnir hafa unniš kraftaverk. 

Hvaš sagši "Kata"?

"Jónķna ég hef ekki fundiš fyrir MS sjśkdómnum og held mig viš rįš lęknisins. MS inn er farinn" -  Kata 25 įra

Žetta er stórkostlegt.  Žó aš žekkt sé aš MS sjśkdómurinn geti komiš og fariš og legiš nišri ķ fjölda įra er MS-sjśkdómur Kötu farinn žvķ hśn fann žaš algjörlega.  Er žetta ekki hennar lķkami? Ég gaf smį pening ķ MS-söfnunina ķ kvöld.  Vonandi veršur peningurinn notašur ķ svona lękningu. 

Lķtum svo į žetta:

"Ristilinn minn vinnur loksins meš mér en ekki į móti mér" - Sigrśn 66 įra

Hugsiš ykkur léttinn fyrir Sigrśnu sem er oršin 66 įra og finnur loksins aš ristillinn vinnur ekki į móti henni.  Hśn hefur nś sjįlfsagt ašeins misskiliš žetta žvķ žaš var nįtt'lega bara eitriš sem fékk ristilinn til aš vinna svona į móti henni.  Samt - alveg frįbęrt og gaman vęri aš vita hvort aš ristillinn verši ekki ęvarandi vinur hennar žaš sem eftir er.  Kannski fįum viš framhaldsummęli frį henni į detox-sķšunni eftir 3 mįnuši og svo aftur į hverju įri.  Žaš vęri magnaš!

En hér er uppįhaldiš mitt (sorry, ekki mjög vķsindalegt af mér aš segja svona, en wott še hekk):

"Sykursżkin hvarf eftir žrjį daga ķ mešferšinni, ég žarf ekki į lyfin, jibbķ" - Anna 48 įra

Hvķlķkur léttir fyrir Önnu.  Ég hef aldrei vitaš af svo skjótri lękningu viš sykursżki og samt hef ég talaš talsvert viš lękna og kynnt mér pķnu sjśkdóminn.  Aftur verš ég aš lżsa ašdįun minni yfir prógrammi pólsku lęknanna.  Sé raunin aš žeir lękni fullt af sykursjśkum į ašeins 3 dögum žegar öllum öšrum lęknum tekst nęr aldrei aš lękna sykursżki, žį sé ég žį fyrir mér taka viš Nóbelsveršlaununum fyrir afrek į sviši lęknisfręšinnar innan skamms.  Sjįlfsagt žurfa žeir bara aš sżna žennan įrangur ķ 2-3 įr ķ višbót.  Góšur oršstķr aldrei deyr, (eša eitthvaš žannig) sagši einhver flottur gaur ķ fyrndinni og žessi góšu ummęli og allra hinna ķ detox-mešferšinni munu svo sannarlega sjį til žess. 

Nś er bara aš bķša žess aš ķslenskir lęknar lęri žetta og séu meš ķ hitunni.  Hver vill ekki einn Nobba eša svo?  Til hamingju Jónķna Ben!  Til hamingju Stöš 2! (flott frétt) og til hamingju Ķsland!

Meš bjartsżnina og brosiš aš vopni er Jónķna Ben aš setja fordęmi fyrir öll sprotafyrirtęki ķ landinu og er žaš enginn smį sproti! 

PS:  Ef til vill vęri žaš eina sem kęmi ķ veg fyrir Nobba ef sprotinn fęri óvart ķ gegn, śps! sorry! (afsakiš en ég gat ekki annaš en minnst į žetta fyrst aš mér datt žaš ķ hug.  Gerist pottžétt ekki).

 


mbl.is Lęknar flżja kreppuland
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Žrekmótamenningin - öflugur samruni grunnķžrótta

Merkileg žróun į sér staš ķ ķslensku ķžróttalķfi sem segja mį aš hafi įtt įkvešiš upphaf ķ byrjun 9. įratugarins (1980 og įfram).  Ég er aš tala um žrekmótin sem eru sprottin śr grasrót ófélagsbundinna ķžróttamanna sem komu į fót žrekmótum annaš hvort byggšum į eigin hugmyndum eša samkvęmt erlendum fyrirmyndum.  Įšur en ég lżsi žrekmótunum ętla ég aš fara ašeins ķ žann sögulega ašdraganda aš myndun žessara žrekgreina, sem ég žekki, en er alls ekki tęmandi lżsing.

Upp śr 1980 hófst nżtt tķmabil ķ lķkamsręktarmenningu Ķslendinga žegar fólk gat komiš śr felum kjallara og bķlskśra žar sem žaš lyfti lóšum eša spennti śt gorma og byrjaš aš ęfa styrktarķžróttir ķ nżtilkomnum lķkamsręktarstöšvum.  Žessar stöšvar voru ķ fyrstu litlar (sbr. Orkubótina ķ Brautarholti) en stękkušu og fjölgaši nokkuš ört nęstu įrin į eftir (Ręktin Laugavegi og stöšvar ķ Engihjalla og Borgartśni og ķžróttahśsinu Akureyri).  Fyrir žennan tķma var skipuleg kraftžjįlfun ašeins stunduš af kraftķžróttamönnum og var fręgastur ęfingastaša žess tķma Jakabóliš ķ Laugardalnum.  Žaš var žvķ ekki tilviljun aš fyrrum ólympķskir lyftingamenn (jafnhöttun og snörun) og kraftlyftingamenn (bekkpressa, hnébeygja og réttstöšulyfta) voru į mešal frumkvöšla ķ rekstri žessara stöšva og aš auki kom inn nżtt blóš įhugamanna um vaxtarrękt sem byggši į hugmyndinni um hiš fullkomna stęršarjafnvęgi vöšvahópanna ķ fagurfręšilegu flęši. 

Kostur vaxtarręktarinnar fram yfir kraftsportiš įtti aš vera aukin įhersla į fleiri endurtekningar og meira alhliša žjįlfun meš žętti žreks, en ķ reynd fór lķtiš fyrir žvķ og sportiš varš fórnarlamb massagręšginnar.  Mikil steranotkun ķ bęši kraftgreinunum og vaxtarręktinni skyggši alltaf į oršstķrinn og žessar greinar nįšu aldrei sérstökum vinsęldum žó aš lengi framan af hefši vaxtarręktin dregiš aš sér mikiš af forvitnum įhorfendum sem oftar en ekki voru ķ ašra röndina aš hneykslast į ofurskornu og ķturvöxnu śtliti keppendanna.  Ég ęfši mikiš į žessum tķma og tók mikinn žįtt ķ skipulagningu móta um 3 įra skeiš (1986-1989).  Žaš var žó ljóst aš žetta var aš bresta og sś breiša tilhöfšun sem vonast var til meš aš vaxtarręktin hefši, varš aldrei aš veruleika.  Ég man aš ég sį fyrir mér ķ kringum 1990 aš žaš žyrfti aš koma inn meš einhverja "function" ķ vaxtarręktarhugtakiš.  Sżningin ein į vöšvabyggingunni nįši ekki flugi m.a. vegna žess aš "free posing" hluti keppninnar krafšist listręns žroska til žess aš einhver skemmtan vęri af žvķ aš horfa į.  Afar fįir keppendur nįšu almennilegu valdi į žvķ.  Žaš var einhvern veginn vonlaus staša aš bśast viš žvķ aš testósterónlyktandi hörkutól legšu stund į fagurfręšilegan vöšvadans ķ ętt viš listdans į skautum.  Einn helsti meistari slķkrar listar var Frank Zane sem vann Mr. Olympia keppnina 3 įr ķ röš (1977-79) og ķ sögu vaxtarręktarinnar einn af ašeins žremur sem nokkru sinni nįšu aš vinna Arnold Schwartzengger.  Upp śr 1984 žegar hinn ofurmassaši Lee Haney hóf sigurgöngu sķna, var massinn rįšandi yfir hinum fagurfręšilegu žįttum vaxtarręktarinnar og ę fleiri "mind blowing" massatröll komu fram į sjónarsvišiš.  Fręšimenn ķ heilbrigšisgeiranum komu fram meš hugtakiš "öfugt lystarstol" (reverse anorexia, Adonis complex) yfir žį įrįttufullu massasöfnun sem žessir ķžróttamenn virtust vera haldnir.  Įrįttan nįši śt fyrir alla skynsamlega varkįrni ķ ęfingum og notkun vaxtaraukandi hormóna.  Žį fór aš bera į alls kyns efnanotkun eins og notkun žvagręsilyfja til aš losa vatn fyrir keppni og örvandi efna til aš öšlast meiri ęfingahörku.  Žaš kom fyrir aš keppendur drįpu sig meš žessari iškan og geršist žaš bęši erlendis og hérlendis, a.m.k. meš óbeinum hętti, ž.e. óheilbrigšar ašferšir viš undirbśning móta įttu žįtt ķ daušsföllum.  Žrįtt fyrir žetta var enginn raunverulegur įhugi innan kraftķžrótta og vaxtarręktar til aš reyna aš "hreinsa upp" žessar greinar.  Sem dęmi, žį var frekar tekiš žaš til bragšs aš segja Kraftlyfingasambandiš śr ĶSĶ, en aš gegna boši um löglega bošaš skyndilyfjapróf į Jóni Pįli Sigmarssyni (af hįlfu lyfjanefndar ĶSĶ).  Įriš 1991 sį ég aš vaxtarręktin var ofurseld massagręšginni og ég missti įhugann į ķžróttinni.  Sś hugsjón sem ég hafši heillast af, ž.e. alhliša žjįlfun vöšvahópa lķkamans ķ įtt aš žeirri fagurfręšilegu möguleikum (samręmi og fallegt flęši) sem hver einstaklingur bjó yfir, hafši lotiš ķ lęgra haldi fyrir takmarkalausri massasöfnun.  Mér fannst aš žessi ķžrótt ętti e.t.v. séns (ķ įtt til heilbrigšis) ef innķ hana kęmi "function", ž.e. aš viš hana vęri bętt keppni ķ žreki eša einhvers konar leikni.  Aš sama skapi yrši aš setja žak į massann žvķ annars kynni fólk ekki aš hętta.  Meš hömlulausri lyfjanotkun var ekki ljóst hvort aš nokkur takmörk vęru fyrir massasöfnuninni.  Ég hętti afskiptum og fylgdist ekki einu sinni meš, nema hvaš aušvitaš fór žaš ekki fram hjį manni aš stóru mennirnir Jóhann Möller yngri og Jón Pįll Sigmarsson létust um 1-2 įrum sķšar, langt um aldur fram.  Engar einhlķtar skżringar eru į dauša žeirra, en ķ tilviki Jóns Pįls žar sem talsverš opinber umręša hefur fariš fram, hefur möguleikinn į skašsemi mikillar steranotkunar nįnast veriš kęfšur.  Jón Pįll var elskašur af žjóšinni fyrir nįnast barnslega jįkvęšni sķna, barįttuvilja, hśmor og śtgeislun gleši og įhyggjuleysis.  Hann varš ķmynd žess aš viš Ķslendingar gętum allt, bara ef viš gęfum okkur öll ķ verkefnin.  Ekki ósvipaš žvķ višhorfi sem stušlaši aš "efnahagsundrinu Ķsland" sem į endanum hrundi ķ blindri afneitun ķ október 2008.  Ekkert mįtti skyggja į žessa fallegu ķmynd Jóns Pįls og ofurhetjumynd kraftķžróttanna og enn žann dag ķ dag hef ég ekki séš heišarlegt mat į žessum skuggaheimi kraftķžróttanna ķ riti eša mynd. 

Breytingar įttu sér žó staš og sś hugmynd sem ég fékk var greinilega ķ hugum margra annarra og varš aš veruleika nokkrum įrum sķšar, ž.e. "function" kom inn ķ dęmiš og alls kyns fitness keppnir spruttu upp.  Vinsęldir strongman keppnanna hafa eflaust haft sķn įhrif einnig žvķ ķ žeim var mikiš lķf og keppendur žurftu nokkurt žrek auk gķfurlegra krafta til aš eiga séns į sigri.  Sķšar komu einnig inn keppnir sem erlendis eru kallašar Classical bodybuilding, ž.e. klassķsk vaxtarrękt žar sem takmörk eru sett į žyngd keppenda mišaš viš hęš žeirra og žannig ķ raun sett žak į massasöfnunina.  Nafniš er athyglisvert žvķ ķ žvķ viršist felast višurkenning į žvķ aš hin upphaflega klassķska vaxtarrękt hafi ķ raun ekki haft endalausan vöšvamassa aš takmarki sķnu.  Ķ rśman įratug stóš žįtttaka ķ vaxtarrękt nįnast ķ staš og afar fįar konur vildu taka žįtt, en eftir aš fitness keppnirnar byrjušu viršist hafa losnaš um stķflu ķ žeim efnum.  Žessar keppnir leggja meiri įherslu vissar stašalķmyndir kvenleika og nżta sér įkvešin atriši śr feguršarsamkeppnum eins og aš nota hįhęlaša skó.  Massinn į aš vera minni en mér sżnist į myndum frį keppnum fitness.is aš hann sé sķst minni en var įšur hjį ķslenskum vaxtarręktarkonum, en er aušvitaš langt frį žvķ aš vera eins og žęr erlendu (ašallega USA og Evrópa) voru oršnar ķ massastrķši 9-10. įratugarins.  Ég get ekki aš žvķ gert aš mér finnst žessi hugsun aš vera į hįhęlušum skóm ķ bikinķi sem myndar V-laga uppskorning beggja vegna žannig aš ķ eitlarķkt nįrasvęšiš skķn og rasskinnarnar berast nęr alveg, en aftur kvišvöšvarnir sjįst minna, vera hįlfgerš keppni ķ žvķ aš žora aš sżna žaš sem įšur mįtti ekki sżna frekar en aš hafa eitthvaš ķžróttalegt eša fagurfręšilegt gildi.  Nįrasvęšiš er eitt hiš óįsjįlegasta svęši lķkamans žegar öll fita er farin ķ kringum eitlana og viš blasa óreglulegar kślur.  Litur sérkennilegra samfastra bikinķa ķ módelfitness keppninni er oftar en ekki verulega sterkur og vęminn meš gljįndi doppum eša glansandi lešri.  Aftur hugmynd sem ég tengi frekar viš spilavķti, sślustaši, chorus line stelpur, cheer leaders og ašrar kynlķfshlašnar kvenķmyndir, en ķžróttir.  Aš auki er ljóst aš brjóstastękkunaręši nżfrjįlshyggjumenningarinnar lifir žarna žaš góšu lķfi aš brjóst sumra keppenda hafa nįnast sigrast į žyngdaraflinu.  Meš žvķ aš gifta saman vöšva- og žrekķžrótt, feguršarsamkeppni, ķmyndir śr módel- og kynlķfsbransanum, brśnkukremsbransann og fęšubótarbransann hafa fitnesskeppnirnar nįš aš lķta śt eftirsóknarveršar ķ augum fleiri ungra kvenna en įšur.  Žó aš žaš glešji mig aš massagręšgin hafi fengiš žak, žį finnst mér žessi žróun ķ raun ekki hafa gert mikiš til aš gera vaxtarręktar-tengdar ķžróttir heilbrigšari og žį į ég ekki bara viš hiš lķkamlega.  Žaš er svo ótrślegt aš žaš viršist ekki vera hęgt aš sżna lķkamsvöxt sinn įn žess aš gera śr žvķ gervihlašna glamśrsżningu.  Mešalhófiš fęr ekki aš njóta sķn. 

Annaš fitness žróašist einnig hrašbyri uppśr 9. įratugnum žó upphaf žess megi rekja 10-15 įr fyrr, en žaš var skokkiš og svo maražonęšiš.  Ęšsti draumur skokkarana var ekki lengur Neshringurinn plśs 400 metra skrišsund ķ Vesturbęjarlauginni, heldur hįlft maražon og svo heilt įriš eftir.  Svo dugši žaš ekki til og allir vildu teljast flottir hlupu Laugaveginn (Landmannalaugar-Žórsmörk) eša fóru ķ einhvers konar ofur-žolķžróttir eins og hrikaleg hjólreišamaražon, Vasa-skķšagangan, iron-man žrķgreinar (sund, hjól og hlaup) og svo 100 eša 200 km hlaup og loks 48 klst vegalengdakapphlaup (langt ķ frį tęmandi listi). 

Žessar žol- og kraftķžróttir mį kalla grunngreinaķžróttir žvķ žęr beinast aš žessum grundvallaržįttum ķ lķkamlegri getu, krafti og žoli.  Greinar eins og fimleikar sem komu inn meš grunnžęttina snerpu og lišleika auk krafta og nįšu einnig meiri vinsęldum į mešal almennra iškenda. Fimleikafólk hafši oft einn besta grunninn fyrir fitness greinarnar nżju (t.d. Kristjįn Įrsęlsson margfaldur icefitness meistari).  Įšur en žessar grunngreinar fóru aš splęsast saman ķ nżjar greinar žróušust žęr ķ hömlulausar śtgįfur sķnar, žar til įkvešinn hópur fékk nóg og žörf fyrir skynsamlegar takmarkanir sköpušust.  Enn halda menn įfram ķ aš kanna hversu langt žeir/žęr geta gengiš įn žess aš hreinlega drepa sig (sumir drepa sig reyndar eša missa heilsuna), en blikur eru į lofti aš nżjar greinar sem hafa žęr lengdartakmarkanir sem žęr gömlu höfšu (t.d. 800 m hlaup), en byggja į alhliša getu śr öllum tegundum grunngreinanna, séu aš nį talsveršum vinsęldum.  Žetta eru žvķ nokkurs konar tugžrautir hinna almennu sportista sem krefjast ekki žeirrar miklu tękni og stęršar valla sem greinar tugžrautarinnar gera. 

Žetta eru žrekmótin Žrekmeistarinn, Lķfsstķlsmeistarinn, Crossfit leikarnir, BootCamp keppnin og loks Skólahreysti fyrir eldri grunnskólabörnin.  Hér er um hreinar "function" keppnir ķ oršsins fyllstu merkingu aš ręša žvķ grķšarlegt alhliša žol, lķkamsstyrk, snerpu og aš nokkru lišleika žarf til aš nį įrangri ķ žessum mótum. 

Žrekmeistarinn og Lķfsstķlsmeistaramótiš byggja į 10 greina braut sem ljśka į į sem bestum tķma en Crossfit leikarnir er mót meš breytilegum ęfingum sem sameina krafta og snerpu lyftingagreinanna tveggja (ólympķskar og kraft) auk greina śr vaxtarrękt (t.d. upphżfingar), gamallar śtileikfimi (burpees hopp), żmissa įhalda (ketilbjöllur og žyngdarboltar) og gamla góša skokksins (en upp brekku aš hluta).  Įberandi er aš žįtttakendur ķ žessum žrekmótum koma śr öllum įttum ķžrótta og öllum aldri.  Mjög góš samkennd og velvilji rķkir į milli keppenda žrįtt fyrir harša keppni um toppsętin.  Mikil ķžróttamennska rķkir og ekkert prjįl er ķ gangi.  Žaš er žvķ aš skapast įkvešin žrekmótamenning sem lofar góšu.  Helsti vandinn hefur veriš aš fį keppendur til aš framkvęma allar ęfingar rétt og ganga sumir žeirra į lagiš ef dómarar eru linir og kjarklitlir viš aš refsa fyrir ógildar lyftur.  Keppendum til hróss mį žó segja aš žeir hafa veriš mjög umburšarlyndir gagnvart mismunun sem žetta hefur stundum skapaš og er žaš til marks um žann almenna anda gleši yfir žįtttöku og jįkvęšni sem hefur rķkt. 

Nś ķ fyrsta sinn ķ įr er efnt til svokallašrar žrekmótarašar 4 keppna žar sem allir helstu ašilar žrekmóta munu krżna allsherjar meistara žrekmótanna eftir aš keppni ķ mótunum öllum lķkur.  Samstarfsašilarnir eru Lķfsstķll ķ Keflavķk (Lķfsstķlsmeistarinn 14. mars), CrossFitSport (Kópavogi og Seltjarnarnesi, CrossFitleikarnir 23. maķ) BootCamp (BootCamp-leikar) og Žrekmeistarinn Akureyri (Ķslandsmót žrekmeistarans ķ nóvember).  Allt eru žetta nż mót nema Žrekmeistarinn og žvķ er aš skapast mikil breidd og fjölbreytni ķ žrekmótum. 

Crossfitleikarnir eru nżafstašnir og reyndi žar meira į kraftažįtt žreksins en ķ Žrekmeistaramótunum og Lķfsstķlsmeistaranum.  Leikarnir voru haldnir śti į malbikišu plani ķ Ellišaįrdalnum móts viš Įrtśnsbrekkuna.  Žessi śtivera skilaši algerlega nżjum og ferskum vinkli į sportiš og ašrar įherslur mótsins mišaš viš hin skilušu breyttri sętaröšun keppenda žvķ hreint žol (aerobic endurance) hafši minna aš segja. Almennt var mikil įnęgja meš mótiš og dómgęslan tókst aš mestu meš įgętum.  Crossfitleikarnir eru sérstakir aš žvķ leyti aš žeir skiptast tvęr deildir keppenda, meistaraflokk og almennan flokk, žannig aš hinn almenni "dśtlari" eins og ég gįtu tekiš žįtt įn žess aš lenda ķ beinum samanburši viš "ofurmennin" ķ meistaradeildinni.  Keppendur ķ almenna flokknum hjį konum og körlum voru žó almennt ķ góšu formi.  Mį segja aš žįttaka mķn hafi veriš įkvešin nśllstilling, ž.e. žį sįst hvaš hinir voru ķ góšu formi mišaš viš hinn almenna kyrrsetumann (hef bara ęft žetta ķ 2 mįnuši).  Įberandi var aš allir fengu hvatningu og mottóiš var aš ljśka sķnu, sama hver tķminn vęri.  Ķžróttaandi jafnręšis og viršingu fyrir jįkvęšri višleitni sveif žvķ yfir Ellišaįrdalnum žennan tiltölulega vešurmilda laugardag.  Sérstaklega fannst mér įnęgjulegt aš sjį hversu rķka hvatningu til annarra keppinauta og žeirra sem įttu ķ mestu erfišleikunum, kom frį Sveinbirni Sveinbjörnssyni, sigurvegara meistaraflokks karla.  Žar fer mikill ķžróttamašur sem er gefandi į öllum svišum ķžróttamennskunar.  Konan mķn, Soffķa Lįrusdóttir nįši 3. sęti ķ almenna flokki kvenna og er ég įkaflega hreykinn af henni. 

Ég bind nokkrar vonir viš žetta žreksport žvķ ķ žvķ liggja žeir möguleikar aš fara ekki meš žaš śt ķ algert stjórnleysi og samfélagiš ķ kringum žaš getur nęrt mjög alhliša žrek-lķkamsrękt sem hentar breišum hópi fólks.  Ęfingarnar eru kröfuharšar en um leiš ašlagašar einstaklingum.  Hver og einn gerir sitt besta og oftast gott betur žvķ meš hjįlp hvatningarinnar og milds jįkvęšs hópeflis nį menn mun betri įrangri en meš žvķ aš dśtla ķ sķnu eigin horni.  Dįlķtiš mismunandi ašferšir og įherslur eru į milli žessara ęfingakerfa og viršist Cross-fit kerfiš eiga erindi til breišari aldurshóps en BootCamp kerfiš sem hefur įtt žaš til aš vera talsvert óvęgiš og žvķ meira innan įlagsžols yngri hópsins.  Bęši kerfin hafa skilaš iškendum sķnum miklum įrangri.  Žaš er stundum stutt į milli įrangurs og meišsla og žvķ žurfa žjįlfararnir aš hafa vakandi auga fyrir einstaklingum sem eru ekki tilbśnir ķ hörš įtök og byggja žį upp hęgar en hina.  Mikill įhugi į skólahreysti mótunum į örugglega eftir aš skila sér ķ meiri žįtttöku žrekmótanna žegar fram lķšur.  Žį held ég aš žessar žjįlfunarašferšir eigi eftir aš skila sér ķ aukni męli ķ grunnžjįlfun boltaķžróttanna eša annarra tęknilegra ķžróttagreina.  Žaš veršur spennandi aš sjį hver žróunin veršur nęstu įrin.  Vonandi fįum viš sport sem leggur įherslu į heilbrigša hugsjón ekki sķšur en kappiš.  Mašur leyfir sér aš dreyma stundum.  ;-)


Dugnašur

Ég byrjaši fyrir rśmum 6 vikum aš ęfa svokallaš Cross fit undir leišsögn žjįlfara ķ Sporthśsinu Kópavogi.  Žetta hefur veriš erfišur tķmi žvķ mašur tekur miklu meira į žvķ og gerir hluti sem mašur taldi óhugsandi undir leišsögn žeirra góšu žjįlfara sem sjį um ęfingarnar.  Žetta er alhliša žrek og skilar mjög mikilli starfsorku og getu til margs kyns įreynslu, t.d. fjallgöngu.   Įrangurinn lętur heldur ekki į sér standa og ég hef tekiš talsveršum framförum frį žvķ nįnast zero-įstandi sem ég var ķ męlt śt frį žreki. 

Konan mķn er einnig ķ žessum ęfingum (er miklu betri en ég) og benti mér nżlega į myndbandsbśt af fötlušum manni sem kallar ekki allt ömmu sķna.

Hér er myndbandiš.  Ef žessi vilji og dugnašur žessa illa leikna manns er ekki hvetjandi, žį er ekkert hvetjandi.

 http://media.crossfit.com/cf-video/CrossFitJournal_WarriorAdvantagePre.wmv

Er mašurinn ekki ótrślega duglegur?


Reykingar geršar fallegar - opiš bréf til Morgunblašsins

Rétt įšan sendi ég nešangreint bréf į netpóstföng tilgreindra ašila hjį Morgunblašinu.  Hvati žess er heilsķšuumfjöllun blašsins į bls 19. ķ blašinu ķ dag mišvikudaginn 3. september, um vatnspķpureykingar.  Ég lķt ekki į tóbaksreykingar mildum augum - hef aldrei gert žaš.  Ég hef fengiš marga til aš hętta aš reykja, ž.m.t. foreldra mķna auk žeirra sem ég hef hjįlpaš ķ gegnum starf mitt sem lęknir.  Žaš er bśiš aš leggja mikiš į sig af mjög mörgum ķ gegnum įrin aš reyna aš fį fólk til aš taka ekki fyrsta "smókinn".  Žaš svķšur žvķ aš sjį svona įbyrgšarlaus skrif ķ Morgunblašinu, sem fegra reykingar.   Ég hvet fólk til aš mótmęla žessu meš mér.

Hér er bréfiš:Vatnspķpan

--------------------------------

Kęra ritstjórn Morgunblašsins,
Kristķn Heiša Kristinsdóttir greinarhöfundur og
Menningardeild Mbl
 
Opiš bréf vegna tveggja greina ķ Morgunblašinu ķ dag 3. sept 08.  bls 19.
 
Ég er įskrifandi aš Morgunblašinu og les žaš meš augum žeirrar žekkingar og reynslu sem ég hef sem lęknir og įhugamašur um heilsufarslegar forvarnir.
 
Ķ dag mišvikud. 3. sept 2008 varš ég fyrir miklum vonbrigšum meš 19. sķšu Morgunblašsins, sem er fyrsta sķša žess hluta blašsins sem ber yfirskriftina Daglegt lķf.   Į žessari heilsķšu eru tvęr greinar sem fara fögrum oršum um vatnspķpureykingar, önnur frį sjónarhóli neytandans og hin frį sjónarhóli seljandans.  Fyrri greinin "Stemmingin er ašalmįliš" er sérstaklega varhugaverš žvķ hśn gefur žessum reykingum sérstaklega fallega mynd.  Stór og vel gerš ljósmynd sżnir tvęr afar fallegar og sakleysislegar konur (önnur nżśtskrifuš śr menntaskóla) meš glansandi rauša vatnspķpu ķ forgrunninum.  Talaš er um reykingarvenjur menntaskólastelpunnar og aš hśn hefši m.a. komiš jafnaldra sķnum (strįk) į bragšiš ķ śtskriftarferš til Ródos en hśn hefši tekiš pķpuna meš sér žangaš.   Svo er talaš um aš blandan sem reykt sé, sé meš jaršaberjabragši!!!!   
 
Halló!!! Hvaš eruš žiš aš hugsa meš žessari grein?  Tóbak gęti ekki fengiš betri auglżsingu en žetta.  Žetta er mjög įhrifamikiš til aš fį ungt fólk til aš reykja.  Žetta kemur į framfęri nżjung og dreifir athyglinni frį skašseminni. 
 
Svo er nešri greinin kynning į žvķ hvar er hęgt aš fį svona pķpur og tóbakiš ķ žaš meš žvķ aš taka vištal viš afgreišslumann ķ tóbaksbśšinni Björk.  Aftur er sżnd mynd af fallegri vatnspķpu og ķ myndtexta er skrifaš "Augnayndi".  Žetta er miklu įhrifarķkara en tóbaksauglżsingar en žęr eru bannašar eins og žiš vitiš.  Žaš er įstęša fyrir žvķ.
 
Ef žaš vakir fyrir žér Kristķn Heiša aš gera vatnspķpureykingar aš "trendi" eša tķskubylgju į Ķslandi og hjįlpa žeim sem selja tóbaksvörur žį er žetta góš byrjun hjį žér.  Öll tķska sem żtir undir reykingar eša notkun eiturlyfja er verulega įhrifavaldandi.  Öll žessi sķša ępir į mann: "Žaš er flott aš reykja vatnspķpur og žaš skapar góša stemmingu, mögulega ķ félagsskap fallegra kvenna".
 
Eru žetta skilaboš sem žś vildir koma til skila Kristķn Heiša?  Vildir žś höfša til reykingafólks en geršir žér ekki grein fyrir žvķ hversu hvetjandi og lokkandi grein žķn er fyrir ungt fólk aš byrja aš reykja į žennan mįta?  Hvaš ertu aš hugsa og hvaš er ritstjórn žessa hluta blašsins aš hugsa???  Žaš hlżtur aš vera einhver ritstjórnarstefna um žessa hluti.  Morgunblašiš fer mjög vķša og hefur mikla möguleika til aš hafa įhrif śti ķ žjóšfélaginu.  Žvķ fylgir įbyrgš.  Vissulega er Mbl frjįls og einkarekinn fjölmišill en žaš tekur ekki af žessa įbyrgš, žvķ hśn er allra ķ žjóšfélaginu.  Mikil barįtta hefur veriš hįš gegn reykingum s.l. 40 įr eša svo og talsveršur įrangur nįšst žó enn séu sorglega margir sem reykja og missa heilsuna eša lķfiš langt um aldur fram vegna žeirra.   Ég sé žaš nęr daglega ķ mķnu starfi.
 
Ég fę vart oršum lżst hversu hryggur og svekktur ég er yfir žessari heilsķšu ķ Morgunblašinu og finnst aš eitthvaš sé verulega athugavert viš žaš hvernig blašiš hugsar įbyrgš sķna gagnvart lesendum sķnum, sem eru ófįir.  Ég vona aš ég sjįi aldrei svona fegrun og upphafningu tóbaksreykinga ķ blašinu aftur.  Gerist žaš mun ég segja upp įskrift minni og hvetja ašra til aš gera slķkt hiš sama.  Žetta er blašinu til mikillar skammar. 
 
Meš von um įbyrga afstöšu
Kvešja,
 
Svanur Sigurbjörnsson lęknir og įhugamašur um reykleysi og tóbaksvarnir.
 
 
CC į Lęknafélag Ķslands, Lżšheilsustöš og Krabbameinsfélag Ķslands.

------------------------------------------------------------------------------------------------------


Orš ķ tķma töluš - fyrir löngu sķšan

 Į vef Vantśar rakst ég į eftirfarandi tilvitnun ķ Nķels Dungal lęknis sem įriš 1948 gaf śt bókina "Blekking og žekking".  Mér finnst žessi orš hans eiga sérstaklega viš ķ dag, ekki sķšur en ķ hans samtķma. 

 "Hver einasti lęknir, sem hefir augun opin, gerir sér ljóst hve fyrirhafnarsamt žaš er aš öšlast žekkingu um starfsemi mannslķkamans. Og hver einasti menntašur lęknir veit, aš engin framför hefir nokkurntķma oršiš į žvķ sviši nema fyrir einbeitingu į athugun, gagnrżni, vinnu og žolinmęši. En aš öll afskipti trśarbragša af heilbrigšismįlum, sem ķ gegn um aldirnar hafa veriš mjög mikil, hafa, eins og allt annaš sem er byggt į fįfręši og blekkingum, reynst lķtilsvirši og ekki komiš aš gagni viš lękningu į nokkrum sjśkdómi.

Og žegar menn sjį ķ gegn um blekkingarhulu töfrakenndra helgiathafna og vita hve einskisveršar žęr hafa reynst til lękninga, er žį nokkur furša žótt menn verši tortryggnir į önnur heilög „sannindi", sem ekki eru skilningarvitunum ašgengileg?"

Nķels Dungal, lęknir

Smį djśs til aš sötra į yfir pįskana.  Eigiš žį annars glešilega!  Pįskaegg nr 3? eša stęrra?


Snjógervingar ķ Esjuhlķšum

Kannski er žaš bara žjóšarrembingur ķ mér en hvergi hef ég fundiš ferskara loft en į Ķslandi, sem gjarnan leikur um į mildum vetrardegi eins og 3. mars s.l. žegar ég gekk mér til įnęgju į Esjuna.  Žaš er einhver sérstök fersk blanda ķ loftinu, e.t.v. örlķtiš sölt, sem hressir mann verulega og nęrir hugann.  Žau 14 önnur lönd sem ég hef heimsótt um ęvina hafa ekki gefiš mér žessa tilfinningu.

Myndin hér aš nešan er frį Esjugöngunni en žennan mįnudag hafši ašeins einn mašur fariš į toppinn į undan mér ef marka mį nż spor ķ snjónum.  Hins vegar voru einkennileg merki gamalla spora, nokkurs konar snjógervingar žeirra žar sem laus snjór ķ kringum žau hafši fokiš burt. 

Snjógervingar


Til varnar bólusetningum og vķsindalegum veršmętum

Mišvikudagskvöldiš 21. nóvember s.l. hélt ég fyrirlestur į vegum Res Extensa, félags um hug og hįtterni, ķ Öskju, nįttśrufręšahśsi HĶ.  Yfirskrift fyrirlestrarins var "Vķsindi og nżöld - bólusetningar eša blómadropar" og fjallaši hann um įrįs nżaldarfręšanna į vķsindin og žį sérstaklega bólusetningar en žaš hefur boriš į žvķ aš foreldrar hérlendis afžakki ónęmissetningar fyrir börn sķn į žeim forsendum aš žeir telji žęr skašlegar.   Ég hef skošaš žessi mįl talsvert og fann ekki neitt sem studdi žessar skošanir.  Žvert į móti, žį er sś gķfurlega forvörn og heilsuvernd sem ónęmissetningar hafa skilaš, ómetanleg veršmęti sem viš eigum langlķfi og heilsuöryggi okkar mikiš aš žakka.

Hér aš nešan er hęgt aš hala nišur Powerpoint sżningarskjali af fyrirlestrinum en hann er um 40 glęrur aš lengd. 

Kjörorš dagsins:  "Žaš er gott aš hafa opinn huga en ekki svo opinn aš heilinn detti śt"

Stęršfręšingurinn og heimsspekingurinn William Kingdon Francis (1845-79, Englandi) skrifaši:

“Ef ég leyfši mér aš trśa hverju sem er į grunni ónęgra sönnunargagna, er ekki vķst aš stór skaši hljótist af žeirri trś einni; hśn gęti reynst sönn eša e.t.v. fengi ég ekki tękifęri til aš koma henni į framfęri.  Ég kemst žó ekki undan žvķ eftir žessi rangindi gegn mannfólki, en aš teljast auštrśa.  Hęttan gagnvart žjóšfélaginu er ekki ašeins sś aš žaš ętti aš trśa į ranga hluti, sem er nógu slęmt; heldur aš žaš allt ętti aš verša auštrśa og lįta af žvķ aš prófa hluti og rannsaka; meš žeim afleišingum aš snśa žvķ aftur til villimennsku” 
William K Francis - Fyrirlestrar og ritgeršir 1886
 

 


Skrįr tengdar žessari bloggfęrslu:

Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband